ANKARA (AA) – EMRE KARACA – “Bomba içinde bomba” olarak bilinen, memleketler arası mutabakatlarla yasaklanan misket bombaları bilhassa çocukların hayatını tehdit etmeyi sürdürüyor.
AA muhabirinin “19 Nisan Misket Bombalarına Karşı Memleketler arası Aksiyon Günü” hasebiyle derlediği bilgilere nazaran, infilak etmemiş misket bombalarından ziyan görenlerin yarıya yakınının çocuk yaştakiler olduğu yayımlanan milletlerarası raporlar tarafından tespit edildi.
Savaş kalıntısı olarak da yıllarca tehdit olmayı sürdüren misket bombalarının kullanımı Cenevre Sözleşmesi'ne alışılmamış ve milletlerarası insan hakları ihlali olarak kabul ediliyor.
Misket Bombaları Üzerine Sözleşme'ye taraf olan 110 ülke, 2008'de misket bombası kullanma, stoklama ve satmaya yasak getirirken mukaveleye imza atan taraflar ortasında ABD, Rusya, İsrail, Suriye, İran, Suudi Arabistan bulunmuyor.
Mukaveleye taraf olan ülkeler belli bir müddet zarfında sonları içindeki misket bombalarını imha etmeyi taahhüt ederken, şimdiye kadar Kanada, Fransa, Almanya, Japonya bomba stoklarını imha etti.
– Misket bombaları nedeniyle 2020'de 107 kişi öldü
İnsan Hakları İzleme Örgütü'nün 2020'de misket bombalarına ait yayımladığı rapora nazaran, dünya genelinde 2020'de 360 misket bombası kaynaklı olay tespit edildi, toplamda 107 kişi hayatını kaybetti, 242 kişi yaralandı. Kelam konusu yıldaki hadise sayısı, 2019'a nazaran yüzde 14, 2018'e nazaran yüzde 30 arttı.
Misket bombaları kaynaklı zayiatların görüldüğü ülkelerin başında Suriye, Afganistan, Kamboçya, Laos, Irak, Güney Sudan ve Yemen yer aldı.
Datalara nazaran 2020'deki misket bombası kaynaklı sivil can kayıpları ve yaralanmaların yüzde 44'ünü çocuklar oluşturdu.
Bu devirde toplam zayiatın yarısı Suriye'de kayıtlara geçti.
Toplam 29 ülkede misket bombası kaynaklı savaş kalıntılarının mevcut olduğu da raporda yer alan bilgiler ortasında bulunuyor.
– Misket bombaları, içindeki küçük bombaların etrafa saçılmasıyla biliniyor
“Bomba içinde bomba” olarak bilinen misket bombaları uçaktan ya da havan toplarıyla atılabiliyor. Bunlar, düştüğü yerde ya da havada açılarak içindeki küçük bombaları etrafa saçıyor.
Patlamayan, toprağa gömülü kalan bombacıklar ise mayın tesiri görüyor.
Ana bombadan çıkan küçük bombaların o an patlamayıp yıllar sonra patlaması, sivil can kayıplarına da neden oluyor.
Bu bölgelerde yaşayan çocuklar, sıcak çatışmaların bitmesinin akabinde savaş kalıntıları ortasında yer alan misket bombalarıyla oynamaları sonucunda hayatlarını kaybediyor.
– Çatışma bölgelerinde misket bombası kullanılıyor argümanı
Dünya genelindeki çatışma bölgelerinde misket bombalarının kullanıldığı savı milletlerarası kurumların yayınları eşliğinde gündeme geliyor.
İkinci Dünya Savaşı'ndan bu yana 41 farklı ülke sonları içinde misket bombasının kullanıldığı tespit edildi.
Son yıllarda yayımlanan çeşitli raporlar, ölümlere ve sakatlanmalara neden olan misket bombasının Suriye, Libya, Yemen, Sudan ve Ukrayna üzere çatışma alanlarında kullanıldığını ortaya koydu.
Son olarak Milletlerarası Af Örgütü, Rusya'nın Ukrayna savaşında misket bombası kullandığı tezinde bulundu.
Ukraynalı yetkililer, Rus ordusunun misket bombası kullandığını sav ederken Kremlin bu savları reddetti.
Suriye İnsan Hakları Ağı (SNHR) da 2018'de yayımladığı raporda, Suriye rejimi ve Rusya'nın misket bombası kullandığını tez etmişti.
Etiyopya hükümetiyle Tigray'daki isyancılar ortasındaki çatışmalarda da misket bombası kullanıldığı savı gündeme gelmişti.
Misket Bombası İzleme Kuruluşu'nun Kamboçya kolunun 2016'da yayımladığı raporda, 1969–1973 yıllarında Kamboçya'ya 80 bin misket bombasının atıldığını ortaya koymuştu.
Yayımlanan bilgiler ışığında, dünya genelinde bugüne kadar misket bombası kaynaklı 60-80 bin sivil can kaybının olduğu düşünülüyor.
