İSTANBUL (AA) – SEFA MEMNUN – Bilimler tarihi alanında dünyanın kıymetli otoritelerinden olan Prof. Dr. Fuat Sezgin'in 17 ciltlik Arap-İslam Bilimler Tarihi yapıtı GAS'nin (Geschichte des Arabischen Schrifttums) çevirisi tamamlanarak, basıma hazır hale getirildi.
Fuat Sezgin'in hayattayken başlayan çeviri çalışmaları, vefatının 3. yılında tamamlandı. Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı ve İstanbul Üniversitesi ortasında imzalanan protokolle başlanan çalışmalar titizlikle yürütüldü.
AA muhabirinin sorularını yanıtlayan Prof. Dr. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı İdare Heyeti Lideri Mecit Çetinkaya, İstanbul İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi, Prof. Fuat Sezgin ve Dr. Ursula Sezgin Bilimler Tarihi Kütüphanesi'ne ait değerlendirmelerde bulundu.
Çetinkaya, Sezgin'in dünyada genelinde bilindiği kadar Türkiye'de bilinmediğini aktararak, “Bu bir gerçektir. Cumhurbaşkanımızın gayreti ve onu bulmasıyla işler değişti. Hocamıza gereken bedel verildi ve burada çabucak Almanya'da yaptığı müzenin birebiri burada yapıldı. Hocamızın kitaplarının da buraya getirilmesi için de bir kütüphane yapıldı. Hocamıza son vakitlerde gereken bedel verildi. Geç oldu olağan ancak o da Cumhurbaşkanımızın sayesinde oldu. Vakıf olarak şükranlarımızı sunuyoruz. Gerçekten yıllarca orada dünyaca bilinen ancak ülkemizde az tanınan hocanın farkına varılmasını sağladı.” diye konuştu.
Fuat Sezgin'in uzun yıllar Türkiye hasreti çektiğini lisana getiren Çetinkaya, Sezgin'in yurt dışındaki çalışmalarını da Türkiye'ye taşımak istediğini anlattı.
Çetinkaya, Sezgin'in çalışmalarını taşıma konusunda önemli emek verdiğini anımsatarak, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Kitaplarının yalnızca bir kısmı orada kaldı. Almanya ile bu mevzuda ihtilaflıyız. Mahkemelik bir durum var. Hocamızın kitaplarının çok kıymetli olması hasebiyle Türkiye'ye getirilmesine mani oldular. Olay mahkemede. Uğraşıyoruz lakin güç bir süreç olacak. İnşallah lehimize sonuçlanır. Hocamızın orada bir kütüphanesi var. Türkiye'deki bütün mal varlığını satıp bu kitaplara yatırdı Hoca. Türkiye'den itibaren kitap toplamaya başladı. Hiç kimsede bulunmayan kitaplara ve pahaya sahip bir kütüphane. O, kitapların kendinin olduğu için rahatlıkla getirebileceğini zannediyordu. Orada yaklaşık 40-50 bin civarı bir eser vardı. Kitap konusunu kıymetsizleştirmek istemem fakat 200-300 bin, 1 milyon kitabı olan kütüphaneler vardır ama Hocamızın kütüphanesindeki yapıtların dünyada eşi yok. Bilim tarihi konusunda danışılacak olan, tek yer o kütüphane. Biz kitapların üçte birini Türk Hava Yolları'nın yardımıyla Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın Gülhane'de yaptığı kütüphane taşıdık. Başka birini üçte birini uçağa yüklerken Almanlar buna el koydu. Kitapların maalesef üçte ikisi orada kaldı. Haksız yere el konuldu. Hocamızı o yaşlı yıllarında kitapları kaçırıyor durumuna koydular. Oradan Hocamız beraat etti fakat kitaplar orada kaldı.”
Prof. Fuat Sezgin ve Dr. Ursula Sezgin Bilimler Tarihi Kütüphanesi'nde çok sayıda değerli yapıta sahip oldukları bilgisini veren Çetinkaya, Almanya'daki kitapların listesine ulaşarak yapıtları en azından dijital olarak istifadeye sunmayı amaçladıklarını söyledi.
Çetinkaya, kitapların birebirini bulmaya çalıştıklarını söz ederek, Gülhane'deki kütüphaneyi olabildiğince zenginleştirmeye çalıştıklarını anlattı.
Vakfın çalışmalarının Sezgin'in bıraktığı yerden devam ettiğini lisana getiren Çetinkaya, “Hocamızın vaktindeki çalışmaları yapmamız mümkün değil. O bilgiye sahip değiliz. Elimizden geldiği kadar onun bıraktığı izden devam ediyoruz. Burslarımız devam ediyor. Akademik çalışmalar sürüyor. Bilim tarihi konusundaki çalışmalarımızın dört dörtlük devam ettiğini söyleyebilirim. Okulumuz var. Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesinde enstitümüz bulunuyor. Oradaki öğrencilere burs veriyoruz. Yalnızca oraya okuyanlara değil, bilim tarihi alanında 100'e yakın öğrenci var. Başarılı öğrencilere elimizden geldiği kadar yurt dışında okuma imkanı sağlıyoruz. Hocamızın 17 ciltten oluşan GAS yapıtı var. Bunun çevirisi bitti. İstanbul Üniversitesine yaptırdık bunu. Hocamızın vaktinde biz tek tek çeviriye etmeye çalıştık. Bir cildi 2 sene süren çalışma ardından bitirmiştik. Birinci cildi yaptıktan sonra bu devam edemedi. Zira hocamız çevirileri beğenmiyordu. Bunu üzerine baştan başladık. Allaha şükürler olsun. Hocamız da bu çeviriyi görüp memnun oluyordu. 17 ciltlik yapıtın çevirisi bitti. Onlar basım kademesinde. Bu mevzuda da Sanayi ve Teknoloji Bakanımız Mustafa Varank çok takviye oldu.”
– Fuat Sezgin: “Benim kapalı ve temel amacım memleketim, milletimdir.”
Prof. Dr. Fuat Sezgin, hayatının son on yılında çalışmalarını uzun yıllar evvel ayrılmak zorunda kaldığı Türkiye'ye taşırken, sonuçta birinci evvel İstanbul Gülhane Parkı içinde bulunan İslam Bilim ve Teknoloji Tarihi Müzesi açıldı.
Müzenin faaliyetlerinin desteklenmesi gayesiyle 2010'da Prof. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı (İBTAV) kuruldu. Fuat Sezgin'in Türkiye'deki çalışmaları, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi bünyesindeki İslam Bilim Tarihi Enstitüsü ve Bilim Tarihi Bölümü'nün 2013'teki açılışıyla devam etti.
Almanya'daki kütüphanesi Türkiye'ye getirmek Sezgin'in kıymetli emellerinden biriydi. Prof. Sezgin, kurulması planlanan bilimler tarihi kütüphanesinin yeri için, Müze ve Bilim Tarihi Bölümü'ne yakın olması nedeniyle tekrar Gülhane Parkı'nı seçti. Böylelikle Gülhane Parkı; kütüphane, müze ve Bilim Tarihi Bölümü'yle birlikte, Türkiye'deki İslam bilim tarihi çalışmaları için bir merkez haline gelecekti.
Bu emelle, Gülhane Parkı içinde bulunan ve 19. yüzyılda telgrafhane binası olarak kurulan yapı, kütüphane olarak kullanılmak üzere 2017'de tarihi dokusuna uygun olarak restore edildi.
Onarımın bitmesi üzerine, Prof. Fuat Sezgin Almanya'da bulunan şahsi kütüphanesini yeni kurulan kütüphaneye bağışladı. Birinci etapta, Prof. Sezgin'in kütüphanesinin yaklaşık üçte biri, Prof. Fuat Sezgin İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı'nın uğraşlarıyla Türkiye'ye getirildi ve restore edilen binaya yerleştirildi. İslam Bilim Tarihi Araştırmaları Vakfı tarafından daha evvel satın alınan 3 bin civarındaki kitap da kütüphaneye taşınırken, Sezgin, İstanbul'da bulunan kitabevlerini dolaşıp tek tek seçerek kütüphane için yaklaşık 6 bin kitap satın aldı.
Yaptığı bu çalışmaları “Bunları geleceği değiştirmek, kıpırdatmak için yapıyorum. Ben bunu bütün insanlık için yapıyorum. Fakat benim zımnî ve temel gayem memleketim, milletimdir.” sözleriyle anlatan Sezgin, eşi Dr. Ursula Sezgin'le bir arada çalışmalara her etapta dayanak verdi.
– Müze
Prof. Dr. Fuat Sezgin'in harikulâde çabaları, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın başbakanlığı periyodundaki dayanaklarıyla Gülhane Parkı içinde açıldı.
Müze, Müslüman bilim adamlarının yüzyıllar uzunluğu insanlığa armağan ettiği icat ve keşiflerini, bilim tarihinin değişik disiplinlerdeki evrimini kapsamlı bir halde sunmakta olup kendi alanında dünyada bir yenilik arz ediyor.
Astronomi, coğrafya, gemicilik, vakit ölçümü, geometri, optik, tıp, kimya, mineraloji, fizik, mimari, teknik ve harp tekniği alanlarında sistematik bir düzenle sergilenen eserler, İslam bilimlerinin büyük keşif ve buluşlarını göstermekle birlikte bu keşif ve buluşların değişik yollardan Avrupa'ya geçip orada kabul bulduğunu ve alınarak özümsendiğini ziyaretçilerine sunuyor.
